Een vulkaan is een van de gevolgen van het bewegen van de aardplaten. Een vulkaan ontstaat dus wanneer magma door de aardkorst dringt. Dit gebeurt bij drie situaties:

 1. Convergentie

Convergentie is als twee platen naar elkaar toe bewegen. De platen hebben verschillende dichtheden, dus gaat de ene plaat onder de andere. De plaat die wegduikt, zakt wel kilometers naar beneden. Hier smelt het materiaal. Waardoor magma ontstaat. De magma stijg op en breekt door de aardkorst heen. Nu kan het naar buiten stromen. Dit uitgestroomde materiaal vormt een berg, een vulkaan. De plek waar de lava naar buiten stroomt heet de krater.

 2. Divergentie

Divergentie als twee platen van elkaar af bewegen. Op de plek waar deze platen uit elkaar drijven, komt er magma omhoog, maar als lava. (Magma word lava genoemd wanneer het aan het aardoppervlakte verschijnt). Bij deze beweging van platen komen vaak spleetvulkanen voor.

 3. Hotspots

Een hotspot is een gebied, aan het aardoppervlakte, waar de aardkorst heel dun is. Dit komt door een mantelpluim (=opstijgend magma) die de aardkorst van onderen laat smelten. Doordat de aardkorst bij een hotspot erg dun is, kan de magma makkelijk door de aardkorst heen gaan. Er ontstaat dan een vulkaan. 

De vulkaan ligt op een bewegende aardplaat. De hotspot zit op een vaste plek. Hierdoor zal de vulkaan op een gegeven moment buiten het bereik raken van de hotspot. Verderop ontstaat dan een nieuwe vulkaan. En later weer een nieuwe. Het kenmerk van een hotspot is dat er vulkanen in een rijtje staan.